مصرف سیگار در طول قرن گذشته دستخوش تغییرات چشمگیری شده است. از یک عادت اجتماعی پذیرفتهشده در اوایل قرن بیستم تا یک رفتار پرچالش و مورد انتقاد در قرن بیستویکم، سیگار راهی طولانی را طی کرده است. این تحولات تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله پیشرفتهای علمی، تغییرات فرهنگی، قوانین سختگیرانه و نوآوریهای تکنولوژیکی مانند دستگاههای آیکاس (IQOS) و پاد ماد (Pod Mod) قرار گرفته است. در این مقاله، به بررسی سیر تاریخی مصرف سیگار، عوامل تأثیرگذار بر تغییرات آن و نقش فناوریهای جدید در کاهش آسیبهای مرتبط با سیگار میپردازیم.
در اوایل قرن بیستم، سیگار بهعنوان نمادی از مدرنیته، استقلال و جذابیت اجتماعی شناخته میشد. تبلیغات گسترده شرکتهای تولید تنباکو، مانند فیلیپ موریس و آر.جی. رینولدز، سیگار را بهعنوان بخشی از سبک زندگی افراد موفق، هنرمندان و حتی پزشکان معرفی میکردند. در دهههای 1920 و 1930، سیگار کشیدن در فیلمها و رسانهها بهعنوان نشانهای از اعتمادبهنفس و جذابیت به تصویر کشیده میشد. در این دوره، هیچ آگاهی عمومی از مضرات سیگار وجود نداشت و حتی برخی پزشکان سیگار کشیدن را برای کاهش استرس توصیه میکردند.
مصرف سیگار در این دوره بهویژه در میان مردان رواج داشت، اما با ظهور جنبشهای فمینیستی و تبلیغات هدفمند، زنان نیز بهطور فزایندهای به سیگار روی آوردند. برندهایی مانند مارلبورو با شعارهایی مانند “آزادی زنان”، سیگار را بهعنوان نمادی از برابری جنسیتی معرفی کردند.
همچنین مقاله تاثیر مصرف سیگار بر سلامت قلب را بخوانید.
دهه 1950 نقطه عطفی در تاریخ مصرف سیگار بود. تحقیقات علمی اولیه، مانند مطالعات اپیدمیولوژیک در بریتانیا و آمریکا، ارتباط بین سیگار کشیدن و بیماریهایی مانند سرطان ریه و بیماریهای قلبی را نشان داد. گزارش تاریخی جراح کل ایالات متحده در سال 1964 بهطور رسمی اعلام کرد که سیگار کشیدن عامل اصلی سرطان ریه و بیماریهای مزمن تنفسی است. این گزارش باعث شد که نگاه عمومی به سیگار بهتدریج تغییر کند.
بااینحال، مصرف سیگار در دهههای 1950 و 1960 همچنان بالا بود. شرکتهای سیگار با معرفی فیلترهای سیگار و ادعای “سیگارهای سبک” سعی کردند نگرانیهای عمومی را کاهش دهند. اما تحقیقات بعدی نشان داد که این سیگارها تفاوت چندانی در کاهش خطرات سلامتی ندارند.
از دهه 1970، قوانین محدودکنندهای برای کاهش مصرف سیگار در کشورهای غربی وضع شد. ممنوعیت تبلیغات سیگار در تلویزیون و رادیو، الزام درج هشدارهای بهداشتی روی بستههای سیگار و افزایش مالیات بر محصولات تنباکو از جمله این اقدامات بودند. این قوانین باعث کاهش تدریجی مصرف سیگار در کشورهای توسعهیافته شد.
در این دوره، سیگار کشیدن از یک رفتار اجتماعی قابلقبول به عملی بحثبرانگیز تبدیل شد. جنبشهای ضد سیگار، مانند کمپینهای “جهان بدون تنباکو” سازمان بهداشت جهانی، نقش مهمی در افزایش آگاهی عمومی ایفا کردند. بااینحال، در کشورهای درحالتوسعه، مصرف سیگار همچنان رو به افزایش بود، زیرا شرکتهای تنباکو بازارهای جدیدی را هدف قرار داده بودند.
در دهه 1990، مبارزه با مصرف سیگار به یک جنبش جهانی تبدیل شد. سازمان بهداشت جهانی در سال 2003 کنوانسیون چارچوب کنترل تنباکو (FCTC) را معرفی کرد که کشورهای عضو را به اجرای سیاستهای سختگیرانهتر، مانند ممنوعیت سیگار کشیدن در اماکن عمومی، تشویق میکرد. این کنوانسیون تأثیر قابلتوجهی بر کاهش مصرف سیگار در بسیاری از کشورها داشت.
همزمان، فناوریهای جدیدی مانند چسبها و آدامسهای نیکوتین برای کمک به ترک سیگار معرفی شدند. این محصولات به افراد کمک کردند تا وابستگی به نیکوتین را بهتدریج کاهش دهند، اما همچنان چالشهایی مانند وابستگی روانی به سیگار باقی ماند.
همچنین مقاله بهترین برندهای سیگار برگ در بازار ایران و جهان را بخوانید.
دهه 2010 شاهد ظهور فناوریهای جدیدی برای کاهش آسیبهای سیگار بود. دستگاههای ویپینگ (Vaping) و گرمایش تنباکو بهعنوان جایگزینهایی برای سیگار سنتی معرفی شدند. این فناوریها با هدف کاهش مواد شیمیایی مضر موجود در دود سیگار، مانند تار و مونوکسید کربن، طراحی شدند. در این میان، آیکاس (IQOS) و پاد ماد (Pod Mod) بهعنوان دو نوآوری برجسته در بازار تنباکو مطرح شدند.
علاوه بر این، تغییرات فرهنگی نیز ادامه یافت. سیگار کشیدن در بسیاری از جوامع بهعنوان رفتاری غیراجتماعی و ناسالم تلقی شد. در کشورهای پیشرفته، نرخ سیگار کشیدن بهطور قابلتوجهی کاهش یافت، اما در برخی مناطق، بهویژه در آسیا و آفریقا، همچنان رواج داشت.
آیکاس یک دستگاه گرمایش تنباکو است که توسط شرکت فیلیپ موریس توسعه یافته است. برخلاف سیگار سنتی که تنباکو را میسوزاند، آیکاس تنباکو را تا دمایی گرم میکند که نیکوتین آزاد شود، اما دود کمتری تولید کند. این فناوری، که به “گرمایش بدون سوختن” (Heat-Not-Burn) معروف است، ادعا میکند که مواد شیمیایی مضر کمتری نسبت به سیگار سنتی تولید میکند. آیکاس به دلیل طراحی شیک، سهولت استفاده و کاهش بوی دود، در میان سیگاریهایی که به دنبال جایگزینی کمخطرتر هستند، محبوبیت یافته است.
پاد ماد دستگاههای ویپینگ کوچکی هستند که از کارتریجهای پرشده با مایع نیکوتین (E-Liquid) استفاده میکنند. این دستگاهها به دلیل اندازه کوچک، تنوع طعمها و امکان کنترل میزان نیکوتین، بهویژه در میان جوانان، محبوبیت زیادی کسب کردهاند. پاد مادها به کاربران اجازه میدهند تجربهای مشابه سیگار کشیدن داشته باشند، اما بدون بسیاری از مواد شیمیایی مضر موجود در دود سیگار. بااینحال، استفاده از پاد مادها در میان افرادی که قبلاً سیگار نکشیدهاند، ممکن است به وابستگی جدید به نیکوتین منجر شود.
همچنین مقاله آیا سیگار کشیدن نوجوانان نشانه بحران عاطفی است؟را بخوانید.
نتیجهگیری
مصرف سیگار در طول دهههای گذشته تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله آگاهی عمومی، قوانین سختگیرانه، تغییرات فرهنگی و نوآوریهای تکنولوژیکی تحولات عمیقی را تجربه کرده است. از اوج محبوبیت در اوایل قرن بیستم تا کاهش مقبولیت در قرن بیستویکم، سیگار از یک نماد اجتماعی به یک رفتار پرخطر تبدیل شده است. دستگاههایی مانند آیکاس و پاد ماد بهعنوان جایگزینهایی برای سیگار سنتی معرفی شدهاند که میتوانند به کاهش آسیبهای مرتبط با سیگار کمک کنند، اما همچنان نیازمند مدیریت و آگاهی هستند. آینده مصرف تنباکو به احتمال زیاد تحت تأثیر فناوریهای جدید، سیاستهای بهداشتی و تغییر نگرشهای اجتماعی به سمت گزینههای سالمتر پیش خواهد رفت.
Price range: 200.000 تومان through 2.000.000 تومان
Price range: 250.000 تومان through 2.500.000 تومان
Price range: 6.500.000 تومان through 12.000.000 تومان
2.500.000 تومان
1.150.000 تومان
600.000 تومان
